Zjawisko przemocy
Przemoc domowa - to jednorazowe albo powtarzające się umyślne działanie lub zaniechanie ,wykorzystujące przewagę fizyczną, psychiczną lub ekonomiczną, naruszające prawa lub dobra osobiste osoby doznającej przemocy domowej.
Aby rozpoznać przemoc domową, należy zwrócić uwagę na cztery podstawowe kryteria jakie przemoc charakteryzują:
• intencjonalność,
• asymetria sił,
• naruszenie praw i dóbr osobistych
• oraz powodowanie cierpienia i szkody.
Intencjonalność – osoba stosująca przemoc zwykle zachowuje się
w sposób nieprzypadkowy i zamierzony. Intencjonalność nie musi oznaczać celowego zadawania bólu i krzywdzenia osoby, co często próbują wyjaśniać i udowadniać osoby stosujące przemoc. Intencją osoby stosującej przemoc może być bowiem dążenie do uzyskania władzy i kontroli nad członkami rodziny i dążenie do ich bezwzględnego posłuszeństwa. Jest przekonany, że on wie najlepiej co jest dobre dla osób, które krzywdzi, tylko on ma rację i inni muszą się mu podporządkować.
Asymetria sił - oznacza przewagę jednej ze stron, jedna osoba jest słabsza a druga silniejsza. Nie chodzi tutaj tylko o przewagę fizyczną, zwykle w przypadku przemocy chodzi również o przewagę emocjonalną, materialną, kulturową i psychiczną. Osoba stosująca przemoc może mieć przewagę w postaci dysponowania pieniędzmi, jakie „tylko on zarabia”, może zajmować ważne stanowisko.
Naruszenie godności i praw – osoba stosująca przemoc poniża osobę doznającą przemocy, ośmiesza ją w towarzystwie innych osób, odbiera jej prawo do szacunku, godności, tajemnicy korespondencji, kontaktów z rodziną. Zabrania podejmowania lub wykonywania pracy zarobkowej. Często osoba stosująca przemoc traktuje swojego partnera jak przedmiot pozbawiony praw i utrudnia życie codzienne.
Powodowanie cierpienia i szkody – zachowania osób stosujących przemoc powodują cierpienia lub szkody nie tylko fizyczne /urazy, załamania/ ale przede wszystkim psychiczne /zniszczenie poczucia własnej wartości i godności/. Szkody mogą więc być niezauważalne
a nawet odroczone w czasie. Często osoby doświadczające przemocy po długoletnim doznawaniu przemocy nabierają przekonania, że zasługują na takie traktowanie.
Jeśli wszystkie wymienione cztery warunki zostaną spełnione, będziemy mówili, że ktoś stosuje przemoc wobec drugiej osoby.
Mechanizmy zjawiska przemocy.
Aby zrozumieć zjawisko przemocy domowej należy spróbować poznać jego mechanizmy. Pokazują one, iż sytuacja osób doświadczających przemocy nie jest taka, jak nam się pozornie wydaje.
To nie jej wola czy skłonności masochistyczne powodują, że osoba trwa w toksycznym związku, mimo ogromu doznawania szkód. Mechanizmy przemocy oplatają osobę doświadczającą przemocy jak pajęczyna, z której trudno bez wsparcia z zewnątrz się wydostać.
Jeszcze 30 lat temu przemoc w rodzinie tłumaczono, szukając przyczyn w psychice kobiet. Twierdzono, że są kobiety, których osobowość determinuje pojawienie się przemocy w związku. Charakteryzują się one między innymi:
• zaniżonym poczuciem wartości,
• silną zależnością, lękiem,
• obniżonym nastrojem, drażliwością,
• izolacją społeczną
• nadużywaniem alkoholu, leków,
• dolegliwościami psychosomatycznymi, zaburzeniami snu,
• brakiem szacunku dla siebie,
• poczuciem winy, obwinianiem siebie za akty przemocy.
Obecnie zmieniła się perspektywa patrzenia na zjawisko przemocy. Uznaje się, że ta powyższa charakterystyka jest typowa dla osób doznających przemocy domowej. Jednakże nie stanowi ona przyczyny, tylko konsekwencję życia w związku opartym na przemocy.
Ponadto osoby doznające przemocy:
• mają objawy zaburzeń lękowych (60%),
• cierpią na depresję (około 60-80%),
• w większym stopniu, niż osoby ze związków konstruktywnych, zapadają na choroby somatyczne,
• nadużywają alkoholu i sięgają po środki psychoaktywne (16 % kobiet ofiar przemocy nadużywa alkoholu).
PAMIĘTAJ!
– Powiedz „NIE” – nie zgadzaj się ze złym traktowaniem!
– Opracuj „ PLAN BEZPIECZEŃSTWA”:
Jeżeli podjąłeś/łaś decyzję o pozostaniu ze sprawcą, pamiętaj o tym aby:
1. mieć przy sobie listy numerów telefonów alarmowych,
2. zawiadomić znajomych lub sąsiadów, którym możesz powiedzieć
o zagrożeniu. Poproś aby zadzwonili na policję jeśli usłyszą krzyki
i awanturę . Jeżeli masz dzieci, naucz je jak zadzwonić na policję,
3. pomyśleć o bezpieczniejszych miejscach w domu ( z których możliwa jest ucieczka i w których nie ma żadnej broni),
4. pomyśleć o tym dokąd możesz się udać jeśli zdecydujesz się opuścić osobę stosującą przemoc,
5. przygotować torbę z najpotrzebniejszymi rzeczami i dokumentami (zobacz listę rzeczy poniżej),
6. pomyśleć o tym kto w razie potrzeby mógłby pożyczyć Ci pieniądze, przechować rzeczy, zaopiekować się Twoimi zwierzętami,
7. mieć przy sobie kartę telefoniczną lub telefon komórkowy,
8. otworzyć własne konto bankowe,
RZECZY , które warto mieć przygotowane w przypadku ucieczki z domu:
1. dowód osobisty, paszport, pieniądze ,
2. karta telefoniczna, telefon komórkowy, klucze do domu, samochodu, pracy,
3. lekarstwa i recepty,
4. legitymację ubezpieczeniową, prawo jazdy,
5. świadectwa szkolne i świadectwa zdrowia, książka z adresami, książeczki oszczędnościowe,
6. akty urodzenia dzieci i akty zawarcia małżeństwa,
7. ubrania dla siebie i dzieci,
8. dokumenty rozwodowe i inne dokumenty sądowe.
PAMIĘTAJ! Następny krok jaki powinieneś zrobić to zgłosić się do specjalistów, którzy udzielą Ci fachowej pomocy min. w Punkcie Informacyjno -Konsultacyjnym w Skrzyszowie.
Współpraca służb i instytucji:
Osoby doświadczające przemocy domowej potrzebują zwykle pomocy psychologicznej, prawnej, materialnej, socjalnej, medycznej, a także wsparcia. Niezmiernie istotna jest współpraca i przepływ informacji pomiędzy różnymi instytucjami i organizacjami zajmującymi się pomaganiem osobom doświadczającym przemocy domowej, a co za tym idzie tworzenie koalicji lokalnych. Czynniki sprzyjające podniesieniu skuteczności pomocy osobom doświadczającym przemocy domowej świadczonej przez różne służby to:
• tworzenie zespołów pomocowych składających się z przedstawicieli różnych instytucji, np. policjanta, pracownika socjalnego, lekarza, pedagoga;
• znajomość miejsc, osób, możliwości udzielenia pomocy
w środowisku lokalnym;
• przekazywanie i zbieranie informacji od poszczególnych osób
i instytucji pomagających rodzinom;
• konsekwentne egzekwowanie świadczeń wynikających z zadań
i kompetencji poszczególnych instytucji;
• podnoszenie kwalifikacji pracowników w dziedzinie zjawiska przemocy domowej oraz sposobów skutecznej interwencji
i możliwości pomocy;
• odpowiednia dokumentacja poszczególnych przypadków, form udzielania pomocy i efektów.
Uwaga: odpowiednio prowadzona dokumentacja jest niezwykle pomocna w ewentualnym postępowaniu karnym przeciwko sprawcy!
Osoby, które w związku z wykonywaniem swoich obowiązków służbowych lub zawodowych powzięły podejrzenie o popełnieniu ściganego z urzędu przestępstwa z użyciem przemocy domowej, mają obowiązek niezwłocznego zawiadomienia o tym policji lub prokuratora. Także osoby będące świadkami przemocy domowej powinny zawiadomić o tym Policję, prokuratora lub inny podmiot działający na rzecz przeciwdziałania przemocy domowej.
Doświadczanie przemocy domowej jest złożonym problemem i często do wyjścia z przemocy potrzebna jest pomoc innych osób a nawet wsparcie wielu służb. W sytuacji, w której doświadczamy jakiejkolwiek formy przemocy wskazana jest pomoc z zewnątrz, która pomoże podjąć działania służące ochronie. Ta pomoc może przyjść ze strony przedstawicieli różnych służb – psychologa, prawnika, policjanta, lekarza, pracownika socjalnego. Czasem potrzebni są oni wszyscy naraz. Pomoc psychologiczna wspiera na ścieżce wychodzenia z przemocy. Pomoc prawna pozwala postawić sprawcy granice prawne, które uniemożliwią kontynuowanie przemocy.
Przy Ośrodku Pomocy Społecznej w Skrzyszowie działa Punkt Informacyjno-Konsultacyjny.
