Świadczenie pielęgnacyjne na nowych zasadach mogą otrzymać osoby, które sprawują opiekę nad osobami z niepełnosprawnościami w wieku do ukończenia 18. roku życia, legitymującymi się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności albo orzeczeniem o niepełnosprawności łącznie ze wskazaniami: konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji oraz konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji.
Od 1 stycznia 2024 r. świadczenie pielęgnacyjne przysługuje następującym opiekunom:
1. matce albo ojcu,
2. innym osobom, na których zgodnie z przepisami ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. – Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. z 2023 r. poz. 1429) ciąży obowiązek alimentacyjny, a także małżonkom,
3. opiekunowi faktycznemu dziecka,
4. rodzinie zastępczej, osobie prowadzącej rodzinny dom dziecka, dyrektorowi placówki opiekuńczo-wychowawczej, dyrektorowi regionalnej placówki opiekuńczo-terapeutycznej albo dyrektorowi interwencyjnego ośrodka preadopcyjnego.
Jedną z najważniejszych zmian wprowadzanych od 1.01.2024 r. jest możliwość łączenia aktywności zawodowej, bez żadnych ograniczeń, z pobieraniem świadczenia pielęgnacyjnego. Również posiadany przez opiekuna status rolnika, małżonka rolnika, czy domownika rolnika, nie stanowi przeszkody w otrzymywaniu świadczenia na nowych zasadach, bez konieczności rezygnacji przez opiekuna będącego rolnikiem, małżonkiem rolnika lub domownikiem rolnika z prowadzenia gospodarstwa rolnego/z pracy w gospodarstwie rolnym. Świadczenie pielęgnacyjne na nowych zasadach, przysługuje również w sytuacji gdy opiekun dziecka w wieku do ukończenia 18 r. życia ma ustalone prawo do własnej emerytury lub renty lub innego świadczenia emerytalno-rentowego.
Nowe przepisy przewidują również, że w przypadku gdy opiekun otrzymujący świadczenie pielęgnacyjne na nowych zasadach sprawuje opiekę nad więcej niż jedną osobą (dzieckiem) w wieku do ukończenia 18. roku życia legitymującą się odpowiednim orzeczeniem o niepełnosprawności, to wysokość świadczenia pielęgnacyjnego jest podwyższana o 100% na drugą i każdą kolejną osobę, nad którą sprawowana jest opieka – warunkiem jest złożenie wniosku przez opiekuna o podwyższenie świadczenia pielęgnacyjnego (uwaga: nie dotyczy to dyrektora placówki opiekuńczo-wychowawczej, dyrektora regionalnej placówki opiekuńczo-terapeutycznej oraz dyrektora interwencyjnego ośrodka preadopcyjnego).
Ochrona praw nabytych opiekunów
W ustawie o świadczeniu wspierającym wprowadzono przepisy przejściowe mające zapewnić ochronę praw nabytych przez opiekunów osób niepełnosprawnych, którzy nabyli do dnia 31.12.2023 r. prawo do świadczenia pielęgnacyjnego na podstawie ,,starych zasad”.
Opiekunowie, którzy nabyli prawo do świadczenia pielęgnacyjnego do końca 2023 r. będą mogli wybrać czy pozostają przy świadczeniach opiekuńczych według starych zasad czy przechodzą na nowy system. Oznacza to, że opiekun osoby niepełnosprawnej będzie nadal uprawniony do „starych” świadczeń jedynie w przypadku spełniania wszystkich warunków obowiązujących przed 1.01.2024 r., w tym warunku niepodejmowania lub rezygnacji z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej w celu sprawowania osobistej opieki nad osobą niepełnosprawną. Osoby, które wybiorą opcję pozostania na „starych” zasadach, nie będę mogły nadal m.in. podjąć zatrudnienia, dorabiać do tych świadczeń ani otrzymywać świadczeń emerytalno-rentowych.
Jeżeli opiekun dziecka zdecyduje się przejść na nowe świadczenie pielęgnacyjne po 31.12.2023 r., nie ma możliwości powrotu do pobierania świadczenia na starych zasadach. W celu przejścia na nowe świadczenie pielęgnacyjne trzeba bowiem zrezygnować z pobierania starego świadczenia pielęgnacyjnego i złożyć wniosek o przyznanie nowego świadczenia pielęgnacyjnego.
Uwaga! Świadczenie pielęgnacyjne nie przysługuje opiekunowi, jeśli osoba niepełnosprawna, nad którą sprawowana jest opieka, otrzyma świadczenie wspierające.
Ustawą o świadczeniu wspierającym wprowadzono także regulację, że w przypadku śmierci osoby wymagającej opieki po dniu 31.12.2023 r. świadczenie pielęgnacyjne przysługuje opiekunowi do ostatniego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym nastąpił zgon osoby wymagającej opieki.
Od 1 stycznia 2025 r. wysokość świadczenia pielęgnacyjnego wynosi 3287 zł miesięcznie. Jest to kwota corocznie waloryzowana.
